وزن حجمی یا چگالی نشان می‌دهد چه مقدار جرم در یک حجم مشخص از ماده وجود دارد؛ به عبارت دیگر، وزن حجمی به ما می‌گوید که یک ماده چقدر نسبت به فضایی که اشغال می‌کند سنگین است. محاسبه وزن حجمی در بار هوایی از اهمیت بالایی برخوردار است که با توجه به ابعاد بیرونی کالا، پس از بسته بندی محاسبه می گردد. در این مقاله به بررسی کامل وزن حجمی و نحوه محاسبه آن می‌پردازیم، پس تا انتها ما را همراهی نمایید.
وزن حجمی و وزن جرمی دو اصطلاح کلیدی در صنعت حمل و نقل بین‌المللی هستند که مستقیماً بر هزینه حمل بار تأثیر می‌گذارند؛ آشنایی با این مفاهیم، به تجار، بازرگانان و حتی مشتریان عادی کمک می‌کند تا با محاسبه درست، از پرداخت هزینه‌های اضافی جلوگیری کنند.
وزن حجمی به میزان فضایی گفته می‌شود که بار شما در وسایل حمل و نقل (هواپیما، کشتی و ...) اشغال می‌کند؛ درواقع، این شاخص نشان می‌دهد بار شما از نظر حجم چقدر فضا می‌گیرد. برای محاسبه وزن حجمی از فرمول زیر استفاده می‌شود:
وزن حجمی (کیلوگرم) = (طول × عرض × ارتفاع) ÷ عامل تبدیل
وزن جرمی یا همان وزن واقعی، وزنی است که پس از قرار دادن بسته روی ترازو یا باسکول به دست می‌آید. برای اجسام جامد، وزن جرمی همان وزن واقعی جسم است؛ برای مایعات و گازها، باید ابتدا حجم و سپس چگالی را در نظر گرفت:
وزن جرمی مایعات یا گازها (کیلوگرم) = حجم (مترمکعب) × چگالی (کیلوگرم/مترمکعب)
محاسبه وزن حجمی در حمل و نقل بین‌المللی، مبنای محاسبه هزینه حمل بار قرار می‌گیرد؛ شرکت‌های باربری هر دو وزن حجمی و جرمی را محاسبه می‌کنند و هر کدام که بیشتر باشد، هزینه حمل بر اساس آن محاسبه می شود. این سیاست به دلیل محدودیت فضا در وسایل حمل، به‌خصوص هواپیما، اجرا می‌شود تا از بهینه ترین شکل استفاده از فضای بار اطمینان حاصل گردد.
محاسبه دقیق وزن حجمی و جرمی در صنعت حمل و نقل بار به ویژه در حمل و نقل هوایی، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ در ادامه به برخی از مهم‌ترین جنبه‌های این نقش اشاره می‌کنیم:
نحوه محاسبه وزن حجمی در بارهای هوایی به نوع ماده و روش اندازه‌گیری آن بستگی دارد؛ روش‌های کلی محاسبه وزن حجمی برای مواد مختلف را در جدول زیر آورده ایم:
| محاسبه وزن حجمی مواد جامد منظم | محاسبه وزن حجمی مواد مایع و گاز | محاسبه وزن حجمی مواد متخلخل (مانند خاک) |
| وزن حجمی = (طول × عرض × ارتفاع) / ضریب حجمی | وزن جرمی مایعات و گاز (کیلوگرم) = حجم (مترمکعب) × چگالی (کیلوگرم بر مترمکعب) | محاسبه وزن حجمی مواد متخلخل پیچیده‌تر است و از روش‌های آزمایشگاهی برای تعیین وزن حجمی این مواد استفاده می‌شود. |
سخن پایانی
وزن حجمی (CBM) میزان فضای اشغال شده بار در وسیله حمل و نقل است و وزن جرمی همان وزن واقعی کالا می‌باشد؛ در حمل بار هوایی و دریایی، هزینه حمل بر اساس بیشترین مقدار بین این دو محاسبه می‌شود. با آشنایی با این دو مفهوم و محاسبه دقیق، می‌توانید هزینه‌های خود را کنترل کرده و از بروز هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و نحوه محاسبه دقیق وزن بار خود می توانید با مشاورین ما در شرکت ارمک تماس حاصل نمایید.
سوالات متداول درباره وزن حجمی
آیا وزن حجمی فقط در حمل و نقل هوایی استفاده می‌شود؟
خیر، در حمل‌ونقل زمینی و دریایی هم استفاده می‌شود، اما در حمل‌ونقل هوایی به دلیل محدودیت ظرفیت هواپیما اهمیت بیشتری دارد.
چطور می‌توانم از پرداخت هزینه اضافی به خاطر وزن حجمی جلوگیری کنم؟
با استفاده از بسته‌بندی فشرده و متناسب با اندازه کالا، می‌توان وزن حجمی را کاهش داد و از هزینه‌های اضافی جلوگیری کرد.
آیا وزن حجمی برای ارسال بسته‌های کوچک هم اهمیت دارد؟
اگر بسته‌های کوچک حجم زیادی داشته باشند، همچنان وزن حجمی در هزینه حمل آن‌ها تأثیرگذار است. اندازه بسته به‌اندازه وزن واقعی مهم است.
تفاوت وزن حجمی در حمل داخلی و بین‌المللی چیست؟
در حمل و نقل داخلی، بسیاری از شرکت‌ها بیشتر بر وزن واقعی تمرکز دارند، ولی در حمل‌ونقل بین‌المللی وزن حجمی اهمیت بسیار بالاتری پیدا می‌کند.
